Ο πνευμοθώρακας, που συνήθως ονομάζεται κατεστραμμένος πνεύμονας, μπορεί να είναι μια επώδυνη και ανησυχητική εμπειρία.

Σε ένα υγιές σώμα, οι πνεύμονες αγγίζουν τα τοιχώματα του θώρακα. Ο πνευμοθώρακας εμφανίζεται όταν εισέρχεται αέρας στο χώρο μεταξύ του θωρακικού τοιχώματος και του πνεύμονα, που ονομάζεται υπεζωκοτικό διάστημα. Η πίεση αυτού του αέρα προκαλεί τον πνεύμονα να καταρρεύσει στον εαυτό του. Ο πνεύμονας μπορεί να καταρρεύσει πλήρως, αλλά τις περισσότερες φορές μόνο ένα μέρος του καταρρέει. Αυτή η κατάρρευση μπορεί επίσης να ασκήσει πίεση στην καρδιά, προκαλώντας περαιτέρω συμπτώματα.Μερικά διαφορετικά πράγματα μπορούν να προκαλέσουν πνευμοθώρακα και τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ευρέως. Οι γιατροί μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση και τη θεραπεία του πνευμοθώρακα.

Αιτίες

Τα αίτια του πνευμοθώρακα κατηγοριοποιούνται είτε ως πρωτοπαθή αυθόρμητα, δευτερογενή αυθόρμητα ή τραυματικά.

Πρωτοπαθής αυθόρμητος Πνευμοθώρακας

Ένας πρωτοπαθής αυθόρμητος πνευμοθώρακας (PSP) εμφανίζεται όταν το άτομο δεν έχει γνωστό ιστορικό πνευμονικής νόσου. Η άμεση αιτία του PSP είναι άγνωστη.

Οι ομάδες κινδύνου για πρωτοπαθή αυθόρμητο πνευμοθώρακα περιλαμβάνουν:

• καπνιστές καπνού ή κάνναβης
• ψηλοί άντρες
• άτομα ηλικίας 15-34 ετών
• άτομα με οικογενειακό ιστορικό πνευμοθωρακίου

Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου που σχετίζεται με το PSP είναι το κάπνισμα. Μια ανασκόπηση στο ιατρικό περιοδικό BMJ σημείωσε ότι οι άνδρες που καπνίζουν καπνό έχουν 22 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν PSP από τους μη καπνιστές. Οι γυναίκες που καπνίζουν καπνό έχουν εννέα φορές περισσότερες πιθανότητες από τις μη καπνίστριες να αναπτύξουν PSP.

Εάν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, το PSP συνήθως δεν είναι θανατηφόρο.

Δευτεροπαθής αυθόρμητος Πνευμοθώρακας

Ο δευτεροπαθής αυθόρμητος πνευμοθώρακας (SSP) μπορεί να προκληθεί από μια ποικιλία πνευμονικών παθήσεων και διαταραχών. Το SSP φέρει πιο σοβαρά συμπτώματα από το PSP και είναι πιο πιθανό να προκαλέσει θάνατο. Οι πνευμονικές παθήσεις που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πνευμοθώρακα περιλαμβάνουν:

• χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• κυστική ίνωση
• σοβαρό άσθμα
• πνευμονικές λοιμώξεις, όπως η φυματίωση και ορισμένες μορφές πνευμονίας
• σαρκοείδωση
• θωρακική ενδομητρίωση
• πνευμονική ίνωση
• καρκίνο του πνεύμονα και σαρκώματα που αφορούν τους πνεύμονες

Ορισμένες διαταραχές του συνδετικού ιστού μπορεί επίσης να προκαλέσουν SSP. Αυτές οι διαταραχές περιλαμβάνουν:

• ρευματοειδής αρθρίτιδα
• πολυμυοσίτιδα και δερματομυοσίτιδα
• αγκυλωτική σπονδυλίτιδα
• συστηματική σκλήρυνση
• Σύνδρομο Ehlers-Danlos
• σύνδρομο Marfan

Υπό ορισμένες συνθήκες, τα παιδιά διατρέχουν επίσης κίνδυνο για SSP. Οι αιτίες της SSP στα παιδιά περιλαμβάνουν: συγγενείς δυσπλασίες, εισπνοή ξένου αντικειμένου, ιλαρά, εχινοκοκκίαση. Ο κίνδυνος μπορεί επίσης να είναι υψηλότερος εάν ένα μέλος της οικογένειας έχει βιώσει προηγουμένως SSP.

Τραυματικός πνευμοθώρακας

Ένας τραυματικός πνευμοθώρακας είναι το αποτέλεσμα πρόσκρουσης ή τραυματισμού. Οι πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν αμβλύ τραύμα ή τραυματισμό που καταστρέφει το θωρακικό τοίχωμα και τον υπεζωκοτικό χώρο. Ένας από τους πιο συνηθισμένους τρόπους που συμβαίνει αυτό είναι όταν κάποιος σπάσει ένα πλευρό. Τα αιχμηρά σημεία του σπασμένου οστού μπορούν να τρυπήσουν το τοίχωμα του θώρακα και να καταστρέψουν τον πνευμονικό ιστό. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν αθλητικούς τραυματισμούς, τροχαία ατυχήματα και τραύματα από παρακέντηση ή μαχαίρι. Ένας τραυματικός πνευμοθώρακας μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και αν δεν υπάρχει αξιοσημείωτη πληγή στο στήθος. Αυτό είναι σύνηθες σε άτομα που έχουν βιώσει τραύμα έκρηξης από έκρηξη. Οι αυτοδύτες πρέπει να λαμβάνουν προφυλάξεις όταν βρίσκονται κάτω από το νερό για να αποτρέψουν τον πνευμοθώρακα. Όταν οι δύτες αναπνέουν από μια δεξαμενή πεπιεσμένου αέρα, αντιμετωπίζουν διαφορετικά επίπεδα πίεσης από το νερό και τον ίδιο τον αέρα. Η δύναμη αυτών των διαφορετικών πιέσεων μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονες, η οποία μπορεί να πάρει τη μορφή πνευμοθώρακα. Ορισμένες ιατρικές διαδικασίες μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε τραυματικό πνευμοθώρακα. Η εισαγωγή ενός καθετήρα σε μια φλέβα στο στήθος ή η λήψη δείγματος πνευμονικού ιστού μπορεί να οδηγήσει σε πνευμοθώρακα. Οι γιατροί συχνά παρακολουθούν τους ανθρώπους μετά από αυτές τις διαδικασίες για να εντοπίσουν τυχόν πρώιμα σημάδια που μπορεί να χρειάζονται θεραπεία.

Πνευμοθώρακα τάσεως

Οποιοσδήποτε από αυτούς τους τύπους πνευμοθώρακα μπορεί να μετατραπεί σε πνευμοθώρακα τάσης. Αυτό προκαλείται από μια διαρροή στον υπεζωκοτικό χώρο που μοιάζει με μονόδρομη βαλβίδα. Καθώς ένα άτομο εισπνέει, ο αέρας διαρρέει στον υπεζωκοτικό χώρο και παγιδεύεται. Δεν μπορεί να απελευθερωθεί κατά την εκπνοή. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε αυξημένη πίεση αέρα στον υπεζωκοτικό χώρο που είναι απειλητική για τη ζωή και χρήζει άμεσης θεραπείας.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του πνευμοθώρακα μπορεί να μην είναι αισθητά στην αρχή και μπορεί να συγχέονται με άλλες διαταραχές. Τα συμπτώματα του πνευμοθώρακα μπορεί να ποικίλλουν από ήπια έως απειλητικά για τη ζωή και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• δυσκολία στην αναπνοή
• πόνος στο στήθος, ο οποίος μπορεί να είναι πιο έντονος στη μία πλευρά του θώρακα
• οξύς πόνος κατά την εισπνοή
• πίεση στο στήθος που χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου
• μπλε αποχρωματισμός του δέρματος ή των χειλιών
• αυξημένος καρδιακός ρυθμός
• γρήγορη αναπνοή
• σύγχυση ή ζάλη
• απώλεια συνείδησης ή κώμα

Ορισμένες περιπτώσεις πνευμοθώρακα δεν έχουν σχεδόν καθόλου συμπτώματα. Αυτά μπορούν να διαγνωστούν μόνο με ακτινογραφία ή άλλου τύπου σάρωση. Άλλοι χρειάζονται επείγουσα ιατρική φροντίδα. Όποιος αντιμετωπίζει τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό του ή να αναζητήσει άμεση ιατρική βοήθεια.

Διάγνωση

Η διάγνωση του πνευμοθώρακα μπορεί να είναι περίπλοκη λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων και των αιτιών. Σε μη επείγουσες καταστάσεις, οι γιατροί θα εξετάσουν πρώτα σωματικά ένα άτομο για να αναζητήσουν σημάδια της διαταραχής. Μπορεί να χτυπήσουν στο στήθος τους για να ελέγξουν για μη φυσιολογικούς ήχους ή να ακούσουν την αναπνοή τους μέσω ενός στηθοσκοπίου.

Οι γιατροί θα ρωτήσουν επίσης κάποιον για το ιατρικό ιστορικό και τις συνήθειές του, όπως το κάπνισμα. Μπορούν επίσης να ρωτήσουν για οποιοδήποτε οικογενειακό ιστορικό διαταραχών των πνευμόνων. Η απεικόνιση είναι ένα σημαντικό μέρος των περισσότερων διαγνώσεων. Οι γιατροί χρησιμοποιούν ακτινογραφίες για να τραβήξουν εικόνες του θώρακα και να αναζητήσουν σημάδια κατάρρευσης του πνεύμονα. Ένας τεχνικός παίρνει την ακτινογραφία ενώ το άτομο εισπνέει πλήρως και κρατά την αναπνοή του.Το μέγεθος του πνευμοθώρακα συνήθως μετριέται ως ο χώρος μεταξύ του πνεύμονα και του θωρακικού τοιχώματος. Το μέγεθος του πνευμοθώρακα συχνά καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισής του.Οι αξονικές τομογραφίες χρησιμοποιούνται για τη λήψη καλύτερης εικόνας του πνεύμονα από ό,τι παρέχει μια ακτινογραφία. Οι γιατροί συχνά χρησιμοποιούν αξονικές τομογραφίες σε καταστάσεις τραύματος όταν χρειάζονται ακριβή εικόνα ενός τραύματος παρακέντησης ή άλλης βλάβης για θεραπεία. Ο υπέρηχος χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις και μπορεί να προσφέρει έναν γρήγορο τρόπο για να δείτε το μέγεθος και τη σοβαρότητα ενός πνευμοθώρακα. Μπορεί να είναι πιο ευαίσθητο από τις ακτίνες Χ για την εξέταση αμβλύ τραύματος. Σε περιπτώσεις σοβαρού πνευμοθώρακα τάσης, τα στοιχεία του κατεστραμμένου πνεύμονα είναι συχνά πολύ εμφανή και απαιτούν άμεση προσοχή για να αποφευχθεί μόνιμη βλάβη ή και θάνατος.

Θεραπεία

Οι περισσότερες μορφές πνευμοθώρακα απαιτούν ιατρική φροντίδα. Η έκταση αυτής της ιατρικής φροντίδας μπορεί να ποικίλλει όσο και η ίδια η διαταραχή.Η τυπική ιατρική θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός μικρού σωλήνα μεταξύ των πλευρών ή κάτω από την κλείδα για να απελευθερωθεί το αέριο που έχει συσσωρευτεί. Αυτό θα αποσυμπιέσει αργά τον πνεύμονα.Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν διάφορα φάρμακα για να μουδιάσουν τον πόνο, να βοηθήσουν στην απομάκρυνση των τοξινών ή να αποτρέψουν τη μόλυνση στο σώμα. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειάζονται οξυγόνο εάν η χωρητικότητα των πνευμόνων τους είναι ανεπαρκής.

Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά σε άτομα που έχουν επανειλημμένα πνευμοθώρακα. Τα άτομα με SSP είναι πιο πιθανό να χρειαστούν ιατρική φροντίδα λόγω της σοβαρής φύσης των πνευμονικών παθήσεων που σχετίζονται με την πάθηση. Όσοι έχουν SSP μπορεί να εμφανίσουν πιο σοβαρά συμπτώματα και να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών και θανάτου. Μερικοί πολύ μικροί πνευμοθώρακες μπορεί να επουλωθούν χωρίς καμία θεραπεία. Οι γιατροί μπορούν να δώσουν στους ασθενείς τους την επιλογή να επιτρέψουν στον πνευμοθώρακα να επουλωθεί υπό επίβλεψη χωρίς να προβούν σε οποιαδήποτε ιατρική ή χειρουργική ενέργεια. Ένα άτομο που εμφανίζει σημεία ή συμπτώματα πρέπει να τα αναφέρει σε γιατρό. Μπορούν να αποφασίσουν εάν η ιατρική παρέμβαση είναι απαραίτητη για τη μείωση του κινδύνου σοβαρών συμβάντων.

Ο πνευμοθώρακας μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί. Ένα άτομο πρέπει να συνεργαστεί στενά με τον γιατρό του για να βεβαιωθεί ότι η θεραπεία είναι επιτυχής. Ο πνευμοθώρακας θα  πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με έγκαιρη ιατρική παρέμβαση. Η συνεργασία με έναν καταρτισμένο γιατρό, μόλις παρατηρηθούν συμπτώματα, είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσετε ότι ο πνευμοθώρακας επουλώνεται σωστά.